We hebben nog preciezer vragen in het duits

Even een kort vraagje aan iemand (m/v) van onze oosterburen: ik las in de Duitse vertaling van het koningslied dat men in de achtfoutenzin had gekozen voor de probleemvermijdende vertaling Der Tag, von dem du wusstest dass er kommt, ist endlich da. Dat is natuurlijk de vertaling van De dag, waarvan je dacht dat hij zou komen, is eindelijk daar. En zo luidde hij niet.

Het interessante van de letterlijke vertaling zou zijn dat je in het Duits gedwongen bent om de naamval te kiezen. De vraag aan een moedertaalspreker (m/v) zou dus moeten zijn: Wat is in het Duits het beste: Der Tag, den du wusstest dass kommt, ist endlich hier,of Der Tag, der du wusstest dass kommt, ist endlich hier.

Ik vraag het omdat ik gisteren discussieerde met iemand die veronderstelde dat je eerst denkt dat die het lijdend voorwerp van wist is. In het Duits zou je die verwarring niet moeten hebben. Ik weet natuurlijk wel wat het zou moeten zijn, maar ik ben wel benieuwd naar een authentiek Duits taalgevoel.

Vertalers vertellen - Over duo- en meermansvertalingen

Lies Lavrijsen, vertaler uit o.a. het Engels en Italiaans in het Nederlands

"Met zijn tweeën ben je creatiever, preciezer."

"Ik heb een vaste vertaalpartner (Tine Poesen). Naast onze gemeenschappelijke vertaalprojecten hebben we ook nog individuele projecten. De voordelen van duovertalen: met zijn tweeën ben je creatiever, preciezer, en zie je minder dingen over het hoofd. En er is natuurlijk ook het sociale aspect: het is heerlijk om te sparren met iemand die precies weet waar het boek over gaat en die begrijpt wat er zo lastig aan is. De nadelen van duovertalen: tijdsbesparend is het niet, en je moet je honorarium delen, dus je houdt er (nog) minder aan over.

Over onze werkwijze: we lezen het boek en bespreken de te verwachten vertaalproblemen (stilistische keuzes en bepaalde termen). Dan verdelen we het boek in twee gelijke delen (meestal even/oneven hoofdstukken, of ieder één personage als er een wisselende verteller is), vertalen ons eigen deel, zetten al onze afgewerkte hoofdstukken in een dropbox, lezen elkaars hoofdstukken na en voorzien ze van zéér uitgebreid commentaar, verwerken dat commentaar, bespreken de laatste knelpunten en lezen de laatste versie allebei nog een keer na."

Jan Willem Bos, vertaler uit het Roemeens in het Nederlands

"Ik werk nooit samen met andere vertalers. Dat is ook nooit aan de orde geweest."

Huub Stegeman, vertaler uit het Engels en Duits in het Nederlands

"Ik wer

'De Duitse taal is mijn gereedschap'
Vertalers Lotte Hammond en Ralph Aarnout over hun werk

De Oostenrijkse Lotte Hammond had een paar jaar geleden een bijbaan waarbij ze om 4 uur ‘s morgens artikelen uit Nederlandse kranten moest vertalen en samenvatten. Deze persoverzichten werden naar mediaredacties gestuurd. “Ik zat daar in alle vroegte en ineens lachte vanuit zo’n krant Raoul de Jong me toe,” vertelt ze aan de telefoon. De Nederlandse schrijver had ‘Jaguarman’ gepubliceerd, een zoektocht naar zijn Surinaamse wortels, kolonialisme en voorouders met bovennatuurlijke krachten. “Ik was al bezig geweest met Suriname en postkolonialisme”, zegt Hammond. “Toen wist ik: ‘Dit boek, dat wil ik vertalen’.”

Hammond had al vaker Nederlandse boeken gepitcht bij Duitse uitgevers en steeds weer gemerkt dat het heel moeilijk is er tussen te komen in de vertaalwereld. De meeste uitgevers werken met vertalers die ze kennen, legt ze uit. “Het is voor hen een groot risico als je een no-name bent. Er is vaak ook geen tijd voor een proefvertaling.” Toch besloot ze het met ‘Jaguarman’ opnieuw te proberen.

Van De Jongs uitgever hoorde ze dat er nog geen Duitse vertaler voor het boek was. “Toen moest ik hem zelf benaderen.” Ze stuurde hem een lange mail. Dat vond ze behoorlijk spannend. “Maar hij schreef me terug: ‘Lotte Hammond, je bent een geschenk uit de hemel.’ Het bleek de perfecte timing.” De Jong was net benaderd door een Franse uitgever en dacht ook over Duitsland na. “

Zeven redenen om Duits te leren voor je werk

Waarom Duits leren?

Duits leren is een investering in je loopbaan. Of je nu wilt samenwerken met buitenlandse collega’s, betere zakelijke kansen zoekt of je bestaande taalkennis wilt verdiepen, het beheersen van Duits en het begrijpen van de zakelijke en sociale cultuur opent nieuwe deuren en biedt nieuwe mogelijkheden.

Hieronder lees je hoe Duits leren je in je huidige professionele activiteiten kan ondersteunen en je verdere loopbaankansen vergroot:

  1. Betere samenwerking met Duitstalige partners
    Duitsland is een belangrijke handelspartner van Nederland en speelt een grote rol op vakgebieden als techniek, vervoer en energie. Door Duits te spreken kun je makkelijker contact leggen met Duitstalige collega’s, opdrachtgevers en klanten. Het toont je bereidheid om te investeren in het bouwen van goede zakelijke relaties. En het ondersteunt je professionaliteit door het vermogen om nauwkeurig te communiceren. Zelfs een kort gesprek in hun eigen taal kan vertrouwen opbouwen en het verschil maken bij een belangrijk project.
  2. Makkelijker netwerken in Duitstalige landen
    Duits is niet alleen de taal van Duitsland, maar ook van Oostenrijk, Zwitserland en delen van andere Europese landen. Duits spreken geeft je directe toegang tot een groot deel van de Europese markt. Of je nu een verkoopgesprek voert, een beurs bezoekt of aan een vergadering deelneemt, met Duits communiceer je effectiever en kun je makkelijker relaties opbouwen,

    Inhoudsopgave

    Hilde Pach

    Amsterdam, 5 april

    Beste redactie,

    Veel dank voor jullie uitgebreide en positieve aandacht voor mijn vertaling van Een verhaal van liefde en duisternis van Amos Oz. Christiane Kuby’s vergelijking van drie vertalingen, de Duitse, de Nederlandse en de Engelse, vond ik intrigerend, en haar herhaaldelijke vraag wat er in het origineel gestaan zou hebben spoorde mij onmiddellijk aan dat ook weer eens na te gaan.

    ‘Ligt het aan mij, of is de Duitse vertaling preciezer?’ vraagt Christiane zich op p. 48 af. Welnu, misschien is de Duitse vertaling preciezer, maar de mijne is getrouwer aan het origineel. Amos Oz stelt in de aangehaalde passage regesj prati tegenover regesj tsiboeri. Regesj betekent ‘gevoel’ of ‘emotie’, enkelvoud dus, maar het meervoud leek me in het Nederlands passender. Ik heb voor ‘emoties’ gekozen en niet voor ‘gevoelens’ om het verband duidelijk te maken met hem hajoe anasjiem rigsjiiem – ‘het waren emotionele mensen’. Regesj en rigsji (mv. rigsjiiem) zijn verwant, en het gaat niet om gevoelige mensen, maar om mensen die hun gevoelens uiten, emotionele mensen dus. Prati is ‘particulier’  of ‘persoonlijk’, tsiboeri ‘openbaar’ of ‘gemeenschappelijk’. Het Duitse privat komt misschien iets dichter bij prati dan ‘persoonlijk’, maar in deze context vond ik ‘persoonlijk’ toch het beste passen. ‘Gemeenschappelijk’ moet hier vooral opgevat worden als ‘van de gemeenschap’, dingen die spelen in de wereld om ons heen.